⎆ जात प्रमाणपत्र (Caste Certificate) म्हणजे काय? जात प्रमाणपत्र किंवा जातीचा दाखला हा एक अधिकृत दस्तऐवज आहे, जो एखाद्या व्यक्तीची जात दर्शवतो. हा दाखला भारतीय राज्य सरकारे किंवा केंद्रशासित प्रदेश प्रशासन द्वारे दिला जातो.
जात प्रमाणपत्राचा उपयोग:
⎆ शैक्षणिक सवलतीसाठी: शाळा, महाविद्यालये आणि विद्यापीठांमध्ये प्रवेश घेताना आरक्षणाचा लाभ घेण्यासाठी.
⎆ शासकीय नोकरी: अनुसूचित जाती (SC), अनुसूचित जमाती (ST) आणि इतर मागासवर्गीय (OBC) यांना सरकारी नोकरीत आरक्षण मिळण्यासाठी.
⎆ शासकीय योजना आणि अनुदाने: विविध शैक्षणिक आणि सामाजिक कल्याण योजनांचा लाभ घेण्यासाठी.
⎆ राजकीय आरक्षण: निवडणुकीमध्ये आरक्षित जागांसाठी उमेदवारी अर्ज दाखल करण्यासाठी.
⎆ इतर सरकारी सेवा: जसे की कर्ज योजना, वसतिगृह सुविधा, शिष्यवृत्ती योजना, इत्यादी.
जात प्रमाणपत्र मिळवण्याची पात्रता:
⎆ अर्जदार हा भारतीय नागरिक असावा.
⎆ अर्जदाराच्या कुटुंबाची जात मागील पिढ्यांपासून त्या जातीत असल्याचा पुरावा असावा.
⎆ फक्त अनुसूचित जाती (SC), अनुसूचित जमाती (ST) आणि इतर मागासवर्गीय (OBC) साठी जात प्रमाणपत्र दिले जाते.
जात प्रमाणपत्र काढण्यासाठी लागणारी कागदपत्रे:
⎆ जात प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक असतात:
(अ) ओळख पुरावा (Identity Proof).
⎆ आधार कार्ड.
⎆ पॅन कार्ड.
⎆ मतदान ओळखपत्र (Voter ID)
⎆ ड्रायव्हिंग लायसन्स
(ब) पत्ता पुरावा (Address Proof)
⎆ रहिवासी प्रमाणपत्र (Domicile Certificate)
⎆ वीज बिल / टेलिफोन बिल
⎆ मतदान ओळखपत्र
⎆ रेशन कार्ड
(क) जात सिद्ध करणारे पुरावे (Caste Proof)
⎆ आई-वडिलांचे किंवा आजोबा-आजीजांचे जात प्रमाणपत्र (जर उपलब्ध असेल तर)
⎆ शाळेचे दाखले (ज्यात जात नमूद असते, उदा. शाळा सोडल्याचा दाखला)
⎆ १९५० किंवा त्यानंतरची सरकारी कागदपत्रे, जसे की जमिनीच्या सातबारा उताऱ्यावर (7/12), जुन्या नोंदी, इत्यादी.
⎆ ग्रामपंचायत किंवा स्थानिक प्रशासकीय कार्यालयाकडून प्रमाणित जात सत्यापन पत्र.
जात प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया:
⎆ ऑफलाईन प्रक्रिया:
⎆ तहसील कार्यालय किंवा महसूल विभागाला भेट द्या.
⎆ जात प्रमाणपत्रासाठी अर्ज घ्या व पूर्ण भरा.
⎆ सर्व आवश्यक कागदपत्रे संलग्न करा.
⎆ अर्ज तहसीलदार / उपविभागीय अधिकारी (SDO) यांच्याकडे जमा करा.
⎆ अधिकाऱ्यांमार्फत कागदपत्रांची पडताळणी केली जाते.
⎆ पडताळणीनंतर जात प्रमाणपत्र जारी केले जाते.
⎆ सामान्यतः १५-३० दिवसांत जात प्रमाणपत्र मिळते.
⎆ ऑनलाईन प्रक्रिया:
⎆ अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या: https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in
⎆ नवीन वापरकर्ता (New User) रजिस्ट्रेशन करा.
⎆ मोबाईल नंबर आणि ईमेलद्वारे OTP सत्यापन करा.
⎆ लॉगिनसाठी युजर आयडी आणि पासवर्ड तयार करा.
⎆ नोंदणी झाल्यानंतर आपले सरकार पोर्टलवर लॉगिन करा.
⎆ "Revenue Department" (महसूल विभाग) निवडा.
⎆ "Caste Certificate" (जात प्रमाणपत्र) या सेवेसाठी अर्ज निवडा.
⎆ विषयांमध्ये योग्य जात प्रवर्ग (SC, ST, OBC इ.) निवडा.
⎆ आवश्यक माहिती भरून अर्ज पूर्ण करा.
⎆ सर्व आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा.
⎆ शुल्क (जर लागू असेल तर) ऑनलाइन भरावे.
⎆ अर्ज सबमिट करा आणि अर्ज क्रमांक सुरक्षित ठेवा.
अर्ज केल्यानंतर पुढील प्रक्रिया
⎆ तहसीलदार / उपविभागीय अधिकारी (SDO) यांच्याकडून अर्जाची पडताळणी होईल.
⎆ अधिकाऱ्यांकडून कागदपत्रे वैध असल्याचे तपासले जाईल.
⎆ अर्ज मंजूर झाल्यास जात प्रमाणपत्र ऑनलाइन डाउनलोड करता येईल.
⎆ तुम्ही अर्जाची स्थिती "Track Application" विभागातून पाहू शकता.
जात प्रमाणपत्र डाउनलोड करण्याची प्रक्रिया
⎆ आपले सरकार पोर्टलवर लॉगिन करा.
⎆ "Track Application" पर्याय निवडा आणि अर्ज क्रमांक टाका.
⎆ जात प्रमाणपत्र मंजूर झाल्यास "Download Certificate" वर क्लिक करा.
⎆ जात प्रमाणपत्र PDF स्वरूपात डाउनलोड करून प्रिंट काढा.
अर्ज प्रक्रिया पूर्ण होण्यास लागणारा कालावधी
⎆ साधारणतः ७-१५ दिवसांत जात प्रमाणपत्र मिळते.
⎆ जर अर्जामध्ये काही त्रुटी आढळल्या तर अधिकाऱ्यांकडून सुधारणा करण्यास सांगितले जाईल.
